Kategori: Makaleler

Ev Sahibi İstediği Zaman Evi Gösterebilir mi? Pedagojik Bir Perspektiften Öğrenme, Hak ve Sınırlar Bir eğitimci olarak, öğrenmenin yalnızca okul sıralarında değil, yaşamın her alanında gerçekleştiğine inanırım. Her tartışma, her karşılaşma, her çatışma bir öğrenme fırsatıdır. “Ev sahibi istediği zaman evi gösterebilir mi?” sorusu da yalnızca bir mülk tartışması değildir; aynı zamanda bireysel hakların, toplumsal sorumlulukların ve karşılıklı saygının öğrenildiği bir sosyal laboratuvardır. Öğrenmenin dönüştürücü gücü, bilgiyi yalnızca almakta değil, onu davranışa dönüştürmekte yatar. Bu nedenle bu yazıda konuyu yalnızca hukuksal değil, pedagojik bir mercekten ele alacağız: Hak, sınır ve öğrenme arasındaki ince çizgiyi nasıl inşa ediyoruz? Davranışçı Öğrenme Kuramı…

Bilimsel Araştırma Nedir? TDK Tanımı Üzerinden Toplumsal Bir Okuma Giriş: Bilimin İnsan Hikâyesindeki Yeri Bir sosyolog olarak, toplumun dinamiklerini anlamaya çalışırken sık sık “bilim” kelimesine geri dönerim. Çünkü bilim, yalnızca laboratuvarlarda ya da kütüphanelerde yapılan bir etkinlik değildir; o, toplumsal düzenin, merakın ve sorgulamanın kurumsallaşmış halidir. Toplumsal yapıların bireylerle kurduğu etkileşimi çözmeye çalışırken, bilimsel araştırmanın özünde insan davranışlarının sistematik bir biçimde anlaşılması yatar. Türk Dil Kurumu’na göre “bilimsel araştırma”, belirli bir konuda gerçeğe ulaşmak amacıyla yapılan, sistemli bilgi edinme sürecidir. Ancak bu tanım, yüzeyin altında çok daha derin bir anlam taşır: Bilimsel araştırma, bir toplumun “bilgiye nasıl yaklaştığını”, “neye değer…

Candida mantarı kendiliğinden geçer mi? Köklerden bugüne, bugünden yarına dürüst bir değerlendirme Bu satırları yazarken aklımda tek bir sahne var: mutfak masasında bir çay, etrafta arkadaş sohbeti; “geçer mi, beklesem olur mu?” sorusu havada asılı kalmış. Sağlık konuşmak bazen yorucu, bazen de çekinilen bir iş; ama doğru bilgi paylaştıkça güçleniyoruz. O yüzden gel, Candida mantarını (kandidoz) sansasyonsuz, sakin ve samimi bir yerden ele alalım. Kısa cevap: Hafif bazı yüzeyel mantar enfeksiyonları kendiliğinden yatışabilir; fakat çoğu olguda yakınmalar tedavi başlanana kadar uzar ve tekrarlama eğilimi yüksektir. Semptomlar belirginse, sık yineliyorsa ya da risk etmenleri varsa “bekleyip görmek” yerine uygun değerlendirme ve…

1 Rumi Yıl Kaç Gündür? Mitleri Yıkan Cesur Bir Analiz Net konuşalım: “1 Rumi yıl kaç gündür?” diye sorup tek cümlelik cevap beklemek, tarihe, siyasete ve bilime haksızlık. Evet, Rumi yıl pratikte 365 gündür; dört yılda bir 366’ya çıkar. Ama bu kadarını söyleyip geçmek, Rumi takvimin nasıl doğduğunu, neden değiştirildiğini ve bugün niçin hâlâ kafaları karıştırdığını ıskalıyor. Gelin, “gün sayma”yı bir hesap değil, bir dünya görüşü olarak tartışalım. — Hızlı Cevap (ve Uzun Yankı): 365 mi, 366 mı? Rumi takvim Osmanlı’nın mali işleri için benimsenmiş, Jülyen esaslı bir güneş takvimiydi. Jülyen yıl, ortalama 365 gün 6 saat (yani 365,25 gün)…

Gıdıklanmak İyi midir? Ekonomik Bir Perspektiften Değerlendirme Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları: Ekonomistin Merakı Ekonomistlerin en önemli çıkış noktalarından biri, sınırlı kaynaklar ve bunların nasıl en verimli şekilde kullanılacağına dair yapılan seçimlerdir. İnsanlar, her gün yüzlerce karar alır; bu kararların her biri, belirli bir amaca hizmet eder ve genellikle bu seçimlerin kısa ve uzun vadeli sonuçları vardır. Aynı şekilde, toplumsal bir davranış olarak gıdıklanmak da, insanların kaynaklarını (zaman, enerji, duygusal yatırım vb.) nasıl kullandığıyla bağlantılı bir davranış biçimi olarak değerlendirilebilir. Gıdıklanmak, birçok insan için eğlenceli, hoş bir deneyim olabilirken, bazıları için rahatsız edici bir durum oluşturabilir. Bu durumu sadece bireysel…

Gıcık Olmak Ne Demek? Tarihsel Bir Bakış Bir Tarihçinin Gözünden: Geçmişin İzinde Bugün Tarihe bakarken, bazen en basit kelimelerin bile çok derin anlamlara sahip olduğunu fark edersiniz. Dil, insanların zaman içinde yaşadığı toplumsal dönüşümleri, bireysel deneyimleri ve kültürel evrimleri yansıtan güçlü bir aynadır. Her dönemde kullanılan kelimeler, o dönemin ruhunu, insanların yaşadığı toplumsal dinamikleri ve günlük hayatta karşılaşılan sorunları anlamamıza yardımcı olur. Bugün “gıcık olmak” gibi sıradan bir ifadeyi ele alırken, bu kelimenin tarihsel kökenlerine ve zaman içinde nasıl bir dönüşüm geçirdiğine bakmak, hem dilin evrimini hem de toplumsal yapıdaki değişiklikleri anlamamıza olanak tanıyacaktır. Gıcık Olmanın Kökenleri: Bir Kelimenin Doğuşu…

Ham Söz Sahibinindir: Gerçekten Öyle mi? Bazen bir söz duyarız, öyle yerleşmiştir ki dilimize, sorgulamaya bile gerek görmeyiz. “Ham söz sahibinindir.” İşte tam olarak bu kalıplaşmış ifadelerdendir. Ama ben bugün bu sözü biraz sarsmak, biraz da altını kazımak istiyorum. Gerçekten her söz, sahibine mi aittir? Yoksa söyleyenin ağzından çıktığı anda toplumun, yorumcunun, hatta manipülatörün malı mı olur? Bir Sözün Sahibi Kimdir? “Ham söz sahibinindir” denildiğinde genellikle şu anlam çıkar: Bir kişi ağzından çıkan sözün sorumluluğunu taşır; eğer o söz henüz olgunlaşmamışsa, yanlış anlaşılmaya açıksa, onun sonuçlarına da kendisi katlanır. Yani ham söz, pişmeden dışarı çıkan düşünce gibidir — eksiktir, çiğdir,…

Gomalak Ne İçin Kullanılır? Güç, Kurumlar ve İdeolojik Parlatmanın Siyaset Bilimsel Bir Analizi Bir siyaset bilimci için dünya, yalnızca yasalarla ya da seçimlerle değil; güç ilişkilerinin görünmez yapıştırıcısıyla şekillenir. “Gomalak ne için kullanılır?” sorusu yüzeyde basit bir teknik bilgi talebi gibi görünür: bir ciladır, bir yüzeyi parlatır, korur. Ama siyaset bilimi açısından bu madde, iktidarın doğasını anlamak için mükemmel bir metafordur. Çünkü siyasal iktidar da çoğu zaman yüzeyleri parlatır; altındaki çatlakları değil, yansımaları gösterir. Gomalak: Yüzeyin Gücü, Görünümün Siyaseti Gomalak, ağaç reçinesinden elde edilen, ahşap ve mobilya yüzeylerini korumak ve parlatmak için kullanılan doğal bir ciladır. Ancak siyaset biliminin diline…

Goblen Hangi Kumaşa İşlenir? Toplumsal Bir Dokuma Analizi Toplumsal yapıların işleyişini anlamaya çalışan bir araştırmacı için her ayrıntı, bir kültürün kimliğini ve bireylerin ilişkilerini görünür kılar. Goblen sanatı da bunlardan biridir. Goblen, yalnızca bir estetik nesne değil, aynı zamanda toplumların değerlerini, normlarını ve cinsiyet rollerini yansıtan bir kültürel pratik olarak okunabilir. “Goblen hangi kumaşa işlenir?” sorusu, teknik açıdan yanıtlanabilecek bir soru gibi görünse de, sosyolojik açıdan daha derin bir tartışmayı davet eder. Çünkü kumaş yalnızca bir yüzey değil, aynı zamanda bir toplumsal zemindir. Toplumsal Normlar ve Goblenin Kültürel Yeri Goblen, tarih boyunca keten, pamuk veya yünlü kumaşlar üzerine işlenmiştir. Ancak…

160 cm Boy Kaç Kilo Olmalı? Gerçekler, Farklı Yaklaşımlar ve Biraz da Düşünme Zamanı Kendimi her zaman sayılara fazla takılan ama bir yandan da onların arkasındaki hikâyeleri merak eden biri olarak tanımladım. “160 cm boy kaç kilo olmalı?” sorusu da bana tam bu ikilemi hatırlatıyor: Bir yanda bilimsel tablolar, bir yanda aynadaki yansımanız. Gelin, bu konuyu hem rakamlarla hem de hislerle konuşalım. — 160 cm Boy Kaç Kilo Olmalı? İşin Bilimsel Yönü Bilimsel olarak bakıldığında bu sorunun cevabı, vücut kitle indeksi (VKİ) yani Body Mass Index (BMI) değerine göre belirleniyor. VKİ, kilonuzu boyunuzun metre cinsinden karesine bölerek hesaplanıyor. 160 cm…